VERBREED JE HORIZON

"Ik geef mijn tong aan de kat" - en andere Franse uitdrukkingen rond de kat

Vandaag moest een van mijn twee katten naar de dierenarts. Ze heeft een overactieve schildklier en weigerde de laatste tijd fatsoenlijk te eten. Nou is ze waarschijnlijk al bijna 14 (toen we de twee poezen ruim drie jaar geleden ophaalden uit het asiel, was de leeftijd bij benadering bepaald) en ja, dan kunnen katten toch echt wat gaan mankeren.

Grietje (haar zus heet trouwens Frans) liet het allemaal over zich heen komen: het vangen en in de draagkooi stoppen, de korte rit naar de kliniek en de bloedafname. De dierenarts vond haar ook een lief, geduldig poesje.

Ineens moest ik denken aan uitdrukkingen waar de kat een centrale rol speelt. We weten allemaal dat internet drijft op katten (en cryptogeld, maar dat terzijde) en dat er tegenwoordig niet alleen “kattenvrouwtjes” maar ook “kattenmannetjes” zijn (zoek maar eens op “Tom Cox” en “Cole and Marmalade”), maar zetten we de kat ook nog op een andere manier in? Jazeker, in de taal dus. Internationaal doen katten het ook goed. Kijk maar:

1. Donner sa langue au chat.

[donné sa lang – ‘g’ als ‘g’ in ‘goal’ – oh sjaah].

Letterlijk : zijn tong aan de kat geven. Betekenis : het opgeven bij bijv. een raadsel. Vroeger gooide je in figuurlijke zin je tong naar de hond, als je niet verder wilde zoeken naar een antwoord op een vraag. Later is dat veranderd naar de kat: het dier werd gezien als geheimenbewaarder en zou in dit beeld weleens het goede antwoord op de vraag kunnen geven. Als we onze tong maar aan het beestje geven, dus.

2. Il n’y a pas un chat.

[iel nieja pah un sjaah].

Letterlijk : er is geen kat. Betekenis : er is niemand. In het Nederlands halen we er een hond bij, of een kip. Logisch, die zitten op stok.

3. Avoir un chat dans la gorge.

[avwar un sjaah dan la gorzje – ‘g’ als ‘g’ in ‘goal’].

Letterlijk : een kat in de keel hebben. Betekenis : schor zijn. Misschien toch liever een (kleinere) kikker?

4. Ne réveillez pas un chat qui dort.

[ne reveijé pah un sjaah kie dor].

Letterlijk : maak geen slapende kat wakker. Betekenis : ga niet op zoek naar gevaar of problemen. In het Nederlands hebben we het dan weer over een hond. Persoonlijk vind ik honden veel enger dan katten, maar goed.

Nadat ze me eerst een halfuur had genegeerd, is Grietje nu lekker aan het eten. Vanmiddag kan ik bellen voor de uitslag. Hopelijk pakt het goed uit. Grietje was in ieder geval géén “poule mouillée”!*

* [poel moejé]. Letterlijk : natte kip. Betekenis : lafaard.

Fri, 19 January